فراموشی بازی‌های محلی مازندران/ شناسایی ۱۴۷ بازی کودکانه

به گزارش مازند اسپرت ، سی کل، تب، آغوزکا، چشت ترک کا (قایم باشک) سلام سالار، هفت سنگ، قیش کا(کمربند بازی)، مرغنه کا و … از جمله بازیهای سنتی و بومی مازندرانی ها است که در برخی نواحی بویژه مناطق روستایی رواج می گیرد.

زندگی شهرنشینی و مدرنیته شدن برخی از بازی های محلی و نشاط آور را به دست فراموشی سپرد و به تاکید صاحبنظران، احیای بازی های سنتی و بومی علاوه بر انتقال داشته های فرهنگی در پویایی و نشاط نسل جدید حائز اهمیت است.

برخی بر این باورند بازی خود هنری است که ناشی از فرهنگ و آداب و سنن هر جامعه است، در ایران که از تنوع اقلیمی و قوم و قبیله ای خاصی بر خوردار است، انواع بازی و سرگرمی رواج داشته و دارد، این بازی ها در مراسم عروسی، قبل و بعد از کاشت و برداشت محصولات کشاورزی، شب نشینی ها و… اجرا می شود.

به گفته صاحب نظران در استان مازندران، تاکنون ۱۴۷ بازی شناسایی شده است این بازی ها از نظر مکان اجرا در فضای باز (مانند میادین روستا، زمین های کشاورزی و دامنه کوه و جنگل) و ۳۲ بازی در فضای بسته (مانند اتاق) انجام می گیرد.

در همه بازی های محلی که به شکل گروهی انجام می شود، نوعی قانون و مقررات نانوشته حاکم است، تنها در صورتی شروع و ادامه بازی میسر است که مقررات اجرا شود

مدیرکل کانون پرورش فکری مازندران در گفتگو با خبرنگار مهر می گوید: بازیهای بومی مازندران آنقدر اهميت دارد كه برای همه سنین ساخته شده اند، در اين بازی ها  اعضا یاد می گیرند به آنچه که شخصا دوست دارند بپردازند، مقررات لازم را شخصا وضع کنند، احساس هویت و استقلال کنند، آنچه را که می خواهند تجربه کنند، کشف کنند و بیاموزند، خلاقیتشان بر انگیخته شود  و همچنين با انضباط لازم زندگی جمعی آشنا شوند.

قاسم عزیززاده گرجی افزود: در همه بازی های محلی که به شکل گروهی انجام می شود، نوعی قانون و مقررات نانوشته حاکم است، تنها در صورتی شروع و ادامه بازی میسر است که مقررات اجرا شود، در یادگیری و هنگام انجام بازی انواع و اقسام شیوه های جمع پسند وجود دارد تا بازی با احترام به همدیگر و مقررات شروع و ادامه پیدا کند.

وی تصریح کرد: در بسياری از مراكز فرهنگی و هنری كانون پرورش فكری مازندران برنامه هايی صورت گرفته تا اعضا ضمن آشنايی با انواع بازی های بومی و محلی، با فرهنگ غنی مازندران نيز آشنا شوند.

گرجی افزود: بر اين اساس مراكزی همچون سيار روستايي بندپی بابل، سيار روستايی فريدونكنار، شماره دو و سه ساری، رامسر، تنكابن، كتالم و كياسر تاكنون اين برنامه را در مراكز خود اجرا کرده اند.

بازی های بومی و محلی کیاسر

مركز فرهنگی و هنری كياسر  با توجه به اینکه یکی از اهداف برنامه ریزی تربیتی سال ۹۴خود را آشنايی اعضا با بازی های بومی و محلی عنوان كرد، تلاش کرده تا با جمع آوری اطلاعات مكتوب و شفاهی از بازی های بومی و محلی استان مازندران و منطقه چهار دانگه، اعضای خود را با اين بازی ها آشنا سازد.

به گفته مسئول كانون پرورش فكری كياسر، آشنايی بچه ها با بازی های بومی و محلی آنان را با فرهنگ غنی مازندران آشنا ساخته و خصايصی همچون توجه به كارگروهی و خرد جمعی، جوانمردی، ادب و احترام به بزرگ ترها را در آنان تقويت می کند.

فخری غفاری در گفتگو با مهر افزود: اين در حالی است كه بسیاری از ورزش‌های بومی و محلی در روستاها و حتی شهرهای استان مازندران در حال فراموشی است و اين مسئله ما را بر آن داشت تا با احيای بازی های بومی محلی در كانون پرورش فكری كياسر كودكان و نوجوانان را با محتوای اين بازی ها آشنا سازيم.

لیست بازیهای منسوخ شده

اين مسئول افزود: بازی هايی همچون کتک کا، بازی انکرا ونکرا، بازی بورده کا، بازی رگ به جفا، بازی قاشق کا و ساير بازی ها از جمله فعاليت های انجام شده در اين خصوص است كه بچه های كانون پرورش فكری كياسر آن را تجربه كردند.

 چمیلیک، آیترک، گونترک (ماه میخوام – آفتاب میخوام)، اته بزهکا، ادنگ قلوک، ارکون ورکون، ارنگ و مرنگ، استا میخوام بیایم از باغت گل بچینم، اغوزچالی، السلام‌علیک خال خالکه، اودنگه‌تیر، بلنیکا، بورد- بورد (رفت، رفت)، پاچوبازی، پکپکی، پلنگ پرشی، پنجه، پیشه‌کا، تب وچه له، تبکا (توپبازی)، ترنابازی، توپا قاچ، تلاجنگی، جوزکا، جهنم‌کا، چرخک‌کا، چش بهچش، چک بهچک، چلیک‌کا، چلى مالکا، چوخر سواری، چهارراه، خرجین هاله، خرسواری، دچرخه‌کا، دسه بزهکا، دغلبازی، دنقول‌کا، دیواری، ذکر خنجر، رسنکا، رسنکیوک، زوزو، سر بپرىکا، سرسنگ بهسنگ، سنگچران، سنگ کشتی، سیتکا، شاهوزیرکا، شیر و پلنگ، شیطان‌بازی، علیخان جرجور، قابکا، کشتى باشال، کشتى کمری، کلاحسابه، کلک‌تراش، کمربندبازی، کیوبه، گیروش (ترکمنی)، گزکا، گودلهزنی، لاپهکا، لیسبرلیس، مردخدا، مرغنه جنگی، نعش، وجهکا، هفت سنگ، یک چک دو چک، یک دبه – دو دبه و… از دیگر بازیهای محلی است که امروز بیشتر آنان منسوخ شده است.