ضرورت سیاست‌گذاری برای توسعه ورزش محلات!

در واقع ورزش محلات که به موازات ورزش مدارس بیشترین سهم را در توسعه و گسترش ورزش قهرمانی را داشتند، دیگر رنگ و بوی سابق را ندارد تا جایی که عبارت‎هایی نظیر «ورزش محلات و زمین‎های خاکی» در دایره لغات نسل جوان نمی‌گنجند و اصلاً جایگاهی ندارد.

 در گذشته همه ورزشکاران و علاقه‌مندان به ورزش، شروع کارشان از همین زمین‎های خاکی حاشیه شهرها و روستاها بود و تا مراحل بالای قهرمانی می‎رسیدند. از آنجایی که تعداد زمین‎های خاکی و ورزشکاران محلات زیاد بود، انتخاب و گزینش ورزشکاران نیز برای مربیان راحت بود. جام‎های متعددی که ورزشکاران محل با هزینه‌های شخصی ورزشکاران و شوراها و ورودی تیم‎ها برگزار می‎کردند، امروزه تقریباً به خاطره‎ها پیوسته است و مسابقات ورزشی اکثرا دولتی شده‎اند و بیشتر در ماه رمضان و مسابقات بین آموزشگاهی خلاصه می‎شوند.

در گذشته ورزش محلات عمدتاً به بازی‎ها و ورزش‎های اطلاق می‎شد که در زمین‎های اطراف شهرها و روستا یا در زمین‎های خالی که صاحبان آن‌ها قصد و ساخت و ساز در آن‌ها نداشتند و حتی در مدارس که زمین‎های ورزشی دارند انجام می‎شد.

در ورزش محلات بیشتر توجه به اصل بازی و نشاط مطرح بود و بچه‎های سعی می‎کردند از کمترین امکانات بیشترین استفاده را ببرند. زمین‎ها با گچ خط‎کشی می‎شدند.

تیرهای دروازه چوبی بودند و اثری از تور نبود. هیچ‎کس بیمه ورزشی نداشت. اکثر بچه‎ها با دمپایی و زیرپوش بازی می‎کردند، تبانی و دست‎های پشت پرده هم وجود نداشت. در این زمین‎ها در طول سال به‌عناوین‌مختلف مسابقات ورزشی برگزار می‎شد که با استقبال شدید جوانان همراه بود؛ اما در جامعه کنونی ساخت و سازهای متعدد، کمبود زمین‎های خالی، کم شدن حوصله مردم در تحمل صدای شور و نشاط جوانان، گسترش بازی‎های رایانه‎ای، گرانی برخی وسایل ورزشی نظیر توپ و کفش و پیراهن و دلایل اجتماعی و اقتصادی نظیر صنعتی شدن جوامع انسانی، وجود سرگرمی‎های دیجیتال نظیر ماهواره، اینترنت و باعث شده مردم کمتر به حرکت بی اندیشند و به‌تبع آن ورزش همگانی و ورزش محلات عملاً به فراموشی سپرده شوند.

با حذف یا کمرنگ شدن زمینه ورزش محلات در جوامع شهری، افرادی که قصد ورزش کردن دارند با محدودیت‎هایی همراه هستند. در واقع امروزه ورزش به سالن‎های ورزشی یا تنها زمین‎های چمن شهرها محدود شده که بی‎شک گنجایش همه طرفداران ورزش را ندارد از سوی دیگر شهریه و سایر هزینه‎های جاری در ورزش امروز، از عمده دلایل عدم استقبال از ورزش دولتی است.

  عوامل زیادی در بی‎فروغ شدن چراغ ورزش محلات تأثیرگذار بوده‎اند. شاید تغییر ذائقه سرگرمی نسل جوان از ورزش و تحرک به سرگرمی‎های دیجیتال و رایانه‎ای را بتوان یکی از عمده دلایل این ماجرا دانست. بالا رفتن ضریب نفوذ تلویزیون و ماهواره در منازل و پخش ۲۴ ساعته برنامه‎های سرگرم‎کننده از این طریق رسانه یکی از عوامل تمایل به کم‎تحرکی در بین نسل جوان محسوب می‎شود. بازی‎های رایانه‎ای از دیگر موارد کاهنده میل به ورزش‎های حرکتی در هوای آزاد است. انجام بازی‎های رایانه‌ای در بین نسل جوان و حتی برخی بزرگ‌سالان به امری واجب تبدیل شده است که به‌جا آوردن قضای آن در هر کوی و برزن، در راه مدرسه، داخل سرویس مدرسه، همایش، کلاس درس استاد و … از طریق موبایل، تبلت، نوت بوک و … امکان‎پذیر است!

گسترش ساخت و ساز و کمبود زمین‎های خالی از دیگر عوامل کمرنگ شدن گرایش به انجام ورزش‌های حرکتی می‌باشد. چرا که با گسترش قارچ گونه ساخت و ساز و اقتصادمحور شدن تفکرات بسیاری از مردم جامعه، دیگر زمین برای گل‌کوچک و فوتسال هم یافت نمی‎شود، چه برسد به فوتبال!

از سوی دیگر در جامعه صنعتی به دلیل فشارهای عصبی و سخت شدن زندگی خلق‌وخوی مردم نیز دچار دگردیسی و تغییرات اساسی می‌شود و مردم کمتر حوصله سروصدا و های‌وهوی جوانان را دارند. شاید به همین دلیل در هنگام عصر در هیچ کوی و برزن بساط گل‌کوچک پهن نمی‎شود و یا اگر پهن شود با سروصدا و اعتراض همسایه‎ها خیلی زود جمع می‎شود.

 

این نگاه دولتی به ورزش نیز چیزی جز انحراف اهداف ورزش به همراه نخواهد داشت و ماحصل ورزش دولتی یا به عبارتی تزریق تمام منابع ورزش به بدنه ورزش قهرمانی علی‎الخصوص فوتبال و ورزش‎های اسمی، پیشی گرفتن رقبای ما در سطوح بین‎المللی، سونامی فقر حرکتی در جامعه، افزایش بیماری‎های قبلی و عروقی، گرایش به مواد دخانی و قلیان و در سطح بالاتر مواد مخدر، شیوع فساد در جامعه، تمایل همگانی به تماشای برنامه‎های بی‌محتوا ماهواره‎ای، گسترش بی‌دروپیکر بازی‎های رایانه‎ای و … است.

بی‎شک هرقدر ورزش در محلات و پارک‎ها کمتر شود، تمایل به بازی‎های رایانه‎ای و مجازی بیشتر می‎شود که اثرات آن بر همگان آشکار است و آن‌ها قبلاً در مقاله‎ای بررسی کرده‎ایم. تمایل به مواد مخدر و دخانیات و گرایش به انجام سایر اعمال خلافکارانه و اقسام بزه از دیگر مضرات کمرنگ شدن ورزش در متن جامعه علی‎الخصوص محلات است.

در بخش فنی و تخصصی نیز به‌تبع هر قدر انجام ورزش محدودتر شود و به کلاس‎ها و مدارس فوتبال و والیبال و امثالهم ختم شود، گزینش بازیکنان مستعد برای مربیان دشوار خواهد بود. چرا که دلایل خانواده برای فرستادن فرزندان به این کلاس‎ها عمدتاً ورزش قهرمانی نیست. چاقی، لاغری، پر کردن اوقات فراغت، چند ساعت در امان بودن از سروصدای کودکان، چشم‌وهم‌چشمی و … از دلایل تمایل برخی خانواده برای ثبت‎نام فرزندانشان در این کلاس‎ها است.

 از دیگر تبعات منفی این امر می‎توان به از بین رفتن بازی‎های بومی – محلی اشاره کرد. بازی‎هایی که نسل امروز حتی اسمی از آن‌ها نشنیده است تا چه رسد به اینکه بتواند آن‌ها را انجام دهد!

هر چند دغدغه امروز مسئولان در حوزه ورزش با بزرگان و ریش‌سفیدهای ورزش این مملکت متفاوت است و بیشتر تمایل در هزینه برای ورزش قهرمانی دیده می‎شود ولی توصیه می‎شود با هماهنگی صاحبان زمین‎های حاشیه شهرها، یا حتی زمین‎های به وجود آمده از تخریب ساختمان‎های قدیمی مجوز احداث زمین‎های خاکی صادر شود تا نسل امروز هم با خاک خوردن و بازی در زمین‎های خاکی آشنا شود.

نسل امروز به حاضری خوری عادت کرده و هیچ‎گاه زیر بار مسئولیت نمی‌رود. در صورتی که تا همین چند سال قبل در شهرهای استان و حتی روستاهای استان انواع و اقسام مسابقات و جام‌ها توسط خود جوانان محل ساماندهی و اجرا می‎شد.

هماهنگی با ادارات آموزش و پرورش و در اختیار گذاشتن زمین‎های ورزشی مدارس از دیگر راهکارهای افزایش گرایش جوانان به ورزش در محیط‎های باز است.

امروزه در تابستان فقط مدارس در روزهای دوشنبه و چهارشنبه برای انجام امور اداری و ثبت‎نام بازگشایی می‎شوند. جا دارد از این ظرفیت در سطح کلان‎تر استفاده کرد.

امید است مسئولان در کنار همدلی و تعامل با بزرگان و خاک خورده‎های ورزش استان، با وحدت رویه و همدلی زیر بنای توسعه ورزش همگانی و ورزش محلات را بنا نهند و بخشی از بودجه ورزش استان را به توسعه ورزش محلات اختصاص دهند.